De financiële grenzen van het sociaal domein: ‘Het gaat helemaal de verkeerde kant op’
Nummer 19, 1 december 2017
Auteur: Leo Mudde | Beeld: Reyer Boxem, HH
De nadeelgemeenten bestaan nog steeds. Ook al is sinds de decentralisaties in het sociaal domein het ‘verdeelmodel’ bijgeschaafd en geperfectioneerd, er zijn nog altijd gemeenten die nu tegen hun financiële grenzen aanlopen of daar zelfs overheen zijn gevallen. Zo stevent Leeuwarden rechtstreeks op een artikel 12-status af, en ook Almelo staat het water aan de lippen. Zij zijn niet de enige.
In een interview met Het Financieele Dagblad luidde Jantine Kriens, algemeen directeur van de VNG, vorige maand de alarmklok. Zo’n honderd van de 388 gemeenten kampen met grote tekorten in het sociaal domein, en dan vooral op het onderdeel jeugdzorg. Sinds die naar de gemeenten is gedecentraliseerd, groeit de zorgvraag. Omdat, zo verklaart de VNG dat, problemen die voorheen niet aan de oppervlakte kwamen nu wel aan het licht komen. Uit haar eigen wethouderstijd in Rotterdam noemde Kriens het voorbeeld van kinderen op ‘zwarte scholen’ bij wie nooit de diagnose ADHD, autisme of dyslexie werd gesteld. ‘Ze hadden louter taalproblemen en kwamen dus nooit in de jeugdzorg terecht. Inmiddels kijkt de gemeente verder.’
Reserve opeten
Volgens de VNG lopen die honderd gemeenten nu leeg doordat ze interen op hun algemene reserves. Dat klopt, zegt wethouder Marianne van Hall (CDA, jeugd) van Leeuwarden, een van de gemeenten die het moeilijk hebben. ‘Wij hadden een flinke reserve voor het sociaal domein, die is op. In 2015 stonden we er nog fantastisch voor, nu gaan we onze algemene reserve opeten. Dat kan even, maar die reserve is eindig. Als dit te lang duurt, wordt Leeuwarden een artikel 12-gemeente en dat moeten we voorkomen. Niet alleen Leeuwarden heeft een groot tekort, dat geldt ook voor andere centrumgemeenten, zoals Enschede en Maastricht.’
Leeuwarden hoort bij een lobbygroep van vijf gemeenten die hierover bij de VNG en bij kabinet en Kamer al aan de bel trok. Die groep is volgens Van Hall nu uitgegroeid tot een club van honderd. ‘Het gaat helemaal de verkeerde kant op’, zegt zij.
Bron: vng.nl
