Foute bewindvoerders moeten op zwarte lijst

Hij is een van de vele schuldenaren die online klaagt over zijn bewindvoerder. Volgens groepsorganisator Jordi Brouwer hebben al die negatieve verhalen een belangrijk doel: mensen met geldproblemen waarschuwen voor bewindvoerders die hun cliënten verder in de financiële ellende duwen.

Er zijn online meer plekken waar schuldenaren elkaar waarschuwen voor bewindvoerders, zoals de facebookgroepen STOP slechte bewindvoerders! en Benadeeld en opgelicht door bewindvoerders?

Roeland van Geuns, lector Armoede Interventies aan de Hogeschool van Amsterdam, beaamt dat het voor schuldenaren lastig is de rotte appels eruit te pikken. Bewindvoerders moeten jaarlijks aan de kantonrechter verantwoording afleggen. ,,Maar de rechter heeft slechts beperkte mogelijkheden om eisen te stellen aan de bewindvoerder. Die zijn redelijk formeel en gaan niet erg diep in op diens handelen”, verklaart Van Geuns.

Zo moeten bewindvoerders hun cliënten een klachtenregeling kunnen bieden en een deugdelijke administratie voeren. De rechter heeft echter maar beperkt toezicht op die administratie. ,,Onderbewindgestelden moeten zelf regelmatig de rekening en verantwoording goedkeuren. Hun instemming is vaak voldoende voor de acceptatie door de rechter. Bovendien is het toezicht van de rechter een momentopname. Als de bewindvoerder bijvoorbeeld binnen een jaar een huurachterstand laat ontstaan en deze weer wegwerkt, dan heeft de rechter daar geen idee van”, aldus Van Geuns.

Mensen die zijn aangewezen op een bewindvoerder, bevinden zich in een kwetsbare positie. Bewind is er voor mensen die hun financiële zaken niet zelf kunnen regelen. Denk aan gehandicapten, verslaafden of dementerenden. Sinds 2014 kunnen ook mensen met problematische schulden bewind aanvragen. De bewindvoerder beheert het vermogen en neemt de financiële beslissingen. De bewindvoerder kan een familielid zijn, maar ook een stichting of commercieel bureau. Er zijn in Nederland inmiddels meer dan 1.900 professionele bewindvoerders.

Ook andere gemeenten proberen meer grip te krijgen op professionele bewindvoerders. Zo besloot de gemeente Maastricht onlangs een witte lijst aan te leggen om inwoners te helpen bij de zoektocht naar een goede bewindvoerder. ,,Dat zijn partijen bij wie we over de schouder kunnen meekijken”, vertelt wethouder Jack Gerats.

Corno van Renssen van de Branchevereniging voor Professionele Bewindvoerders en Inkomensbeheerders (BPBI) begrijpt de ophef over de slecht functionerende bewindvoerders: dat straalt ook af op bonafide collega’s. Hij stelt dat er de afgelopen jaren al veel is verbeterd. ,,Natuurlijk zou het beter zijn als ze nog sneller het kaf van het koren kunnen scheiden. Maar ik wil benadrukken dat er ook heel veel koren is: bewindvoerders die hard werken, het beste met hun cliënten voor hebben en goed werk leveren.”

Van Renssen wijst erop dat bewindvoerders vaak een grote hoeveelheid dossiers behandelen, veelal zo’n 60 dossiers tegelijk. ,,Per cliënt krijgen we 17 uur per jaar vergoed. Bij eenvoudige dossiers is dat voldoende omdat we met goede ict werken. Maar bij complexe situaties is dat veel te weinig.”

Door de complexiteit in veel zaken kan bij sommige bewindvoerders ‘de verleiding ontstaan om de grenzen van de regels op te zoeken’, waarschuwt lector Van Geuns.

Bewindvoerder Barbara de Frel uit Ooltgensplaat heeft daar voorbeelden van gezien bij haar collega’s. ,,Ik heb dossiers van andere bewindvoerders overgenomen die te laat een vergoeding voor zichzelf bij de gemeente hadden aangevraagd, maar hun eigen kosten wel in rekening brachten bij cliënten.”

De Frel vindt de zwarte lijsten op sociale media geen goed idee. ,,Ik vind het iets weg hebben van een volksgericht. Besef wel dat een bewindvoerder het bij sommige cliënten nooit goed zal doen. Als bewindvoerder moet je namelijk vaak nee zeggen, en dat vinden cliënten vaak niet leuk om te horen.” Brouwer reageert: ,,Ik ben graag bereid om bewindvoerders de kans te geven hun weerwoord te laten horen. Maar dat neemt niet weg dat er behoefte is aan een zwarte lijst, omdat sommige bewindvoerders ondermaats of zelfs vanuit eigenbelang opereren.”